با اختراع فناوری ال ای دی، ، تحول عظیمی در صنعت روشنایی رخ داد؛ به طوری که امروزه، اکثر محصولات روشنایی با فناوری ال ای دی تولید می‌شوند. پروژکتور های ال ای دی (LED) از محبوب ترین و اصلی ترین تجهیزات نوری هستند که جهت تامین روشنایی محیط های داخلی و خارجی به خصوص با مساحت های بالا مورد استفاده قرار می‌گیرند.
مشخصات پروژکتور ال ای دی LED مانند مصرف برق پایین، نور با کیفیت بالا ، شدت نور بالا، شاخص نمود رنگ بالا، مقاومت بالا به عوامل خارجی، امکان نصب در فضاهای غیرسرپوشیده، عدم حساسیت به لرزش و نوسانات برق، تولید حرارت پایین و ایمنی بالا، باعث استفاده رایج نورافکن های ال ای دی شده اند. به طوری که اکنون در ایران شرکت های معتبر در صنعت روشنایی به تولید پروژکتورهای ال ای دی (LED) مشغول هستند که در مقاله‌ای ۱۰ تا از برترین برندهای پروژکتور و نورافکن‌های LED ایران بررسی کردیم. در ادامه به توضیح مشخصات پروژکتور ال ای دی LED می‌پردازیم.
مشخصات پروژکتور ال ای دی LED
- مصرف پایین انرژی تا ۸۰ درصد و کاهش هزینه‌های قبض برق
- طول عمر بالا تا حدود ۵۰۰۰۰ ساعت (تقریبا ۵ برابر پروژکتورهای متال‌هالید)
- کاهش هزینه‌های کابل‌کشی به دلیل استفاده از کابل با ضخامت کمتر
- کاهش چشمگیر هزینه‌های سرویس و نگهداری
- کاهش جریان مصرفی
- نزدیک بودن توان مصرفی به توان اسمی
- نور خالص‌تر با شفافیت بالا
- استفاده از لنزهای مختلف جهت تنظیم تمرکز زاویه تابش نور و تمرکز آن
- افزایش قدرت پرتاب نور
- مقاومت در برابر عوامل محیطی مانند برف، باران، حشرات، گردوغبار و …
- عدم انتشار امواج مضر فرابنفش و مادون قرمز
- تولید حرارت کمتر و روشن شدن آنی
- امکان ۲۴ ساعته کار کردن
- رسیدن به حداکثر میزان نور در کمتر از یک ثانیه
- عدم حساسیت به لرزش و ضربه
- عدم حساسیت به نوسانات برق
- کارایی در بازه دمایی گسترده ۳۰- تا ۶۰+ درجه سانتی‌گراد
- دارای گارانتی و خدمات پس از فروش
- فرار حشرات از نور تولیدی
توان مصرفی
پروژکتورهای ال ای دی (LED) در توان های مختلفی از ۷ وات تا بالای ۲۰۰۰ وات تولید می‌شوند؛ پارامترهایی مانند متراژ فضا و نوع فعالیت روی انتخاب توان مصرفی مورد نیاز تاثیر می‌گذارند. یکی از مشخصات پروژکتور ال ای دی LED، نزدیک بودن توان مصرفی به توان اسمی می‌باشد. امروزه پرکاربردترین و محبوب ترین توان های مصرفی در بازار ۳۰ وات، ۵۰ وات، ۱۰۰ وات، ۱۵۰ وات و ۲۰۰ وات می‌باشند.
عدم حساسیت به نوسانات برق و افزایش مقاومت
پروژکتورهای ال ای دی (LED) به نوسانات ولتاژ حساس نیستند و با ولتاژ ۸۵ تا ۲۶۵ ولت می‌توانند کار کنند. به دلیل پایین بودن ولتاژ کارکرد، هنگام نصب پروژکتور ال ای دی، نیازی به استفاده از کابل های ضخیم و پر قدرت انتقال نیرو نیست.
طول عمر بالا
طول عمر پروژکتورهای ال ای دی (LED) حدود ۵۰۰۰۰ ساعت است، یعنی حدود ۵ برابر پروژکتورهای متال هالید! و در این مدت دچار افت کیفیت نور نمی‌شود. بنابراین، در طولانی مدت، هزینه های مربوط به تعویض پروژکتور، سرویس و نگهداری آن کاهش چشمگیری می‌کند. باید توجه داشت عمر پروژکتور ال ای دی، بر خلاف پروژکتور گازی، تابع تعداد دفعات خاموش و روشن شدن آن نیست. همچنین این پروژکتور می‌تواند ۲۴ ساعته روشن باشد بدون اینکه دچار خرابی شود.
درجه حفاظت (IP)
درجه حفاظت IP یا همان International Protection، معیاریست برای سنجش مقاومت محصولات روشنایی مانند پروژکتور ال ای دی (LED)، وال‌واشر و … در برابر عوامل محیطی مانند رطوبت، باران، فضولات پرندگان، گردوغبار و … که تاثیر مستقیم بر روی طول عمر محصول دارد. همچنین، کاربرد پروژکتور ال ای دی (LED) غالبا در محیط‌های صنعتی پر از گردوغبار مانند کارخانه‌ها، انبارها و سوله‌ها، و همچنین فضاهای روباز مانند پارک‌ها، باغ‌ها، نمایشگاه‌ها و .. است؛ بنابراین، درجه حفاظت IP از مهمترین مشخصات پروژکتور ال ای دی LED می‌باشد. امروزه پروژکتورهای ال ای دی با درجه حفاظت IP۶۶، IP۶۵ و IP ۶۷ ساخته می‌شوند و در برابر عوامل محیطی مقاومت خوبی از خود نشان می‌دهند.
درجه حفاظت IP دارای دو رقم است که رقم اول (سمت چپ)، عددی بین ۰ تا ۶ است که مقاومت پروژکتور در برابر اجسام جامد با ابعاد کوچک را نشان می‌دهد و رقم دوم (سمت راست)، عددی بین ۰ تا ۸ است که مقاومت در برابر نفوذ آب و رطوبت را نشان می‌دهد.
کیفیت نور بالا
کیفیت نور پروژکتور ال ای دی (LED) بسیار بالاست و نوری خالص، شفاف با درخشندگی بالا و بدون لرزش تولید می‌کند. همچنین شاخص نمود رنگ یا همان CRI برای نورافکن ال ای دی بالا ۹۰ است که باعث می‌شود رنگ ها دقیق‌تر و واقعی‌تر باشند.
شاخص نمود رنگ یا CRI (مخفف Color Rendering Index)، عددی بین ۱ تا ۱۰۰ است و کیفیت نور را تعیین می‌کند. برای اینکه تفاوت کیفیت نور پروژکتور ال ای دی با پروژکتور متال هالید و بخار جیوه را درک کنید، باید بدانید که CRI در لامپ متال هالید ۶۵ و در لامپ بخار جیوه ۴۵ است.
رسیدن به حداکثر نور در زمانی کمتر از یک ثانیه
علاوه بر بالا بودن کیفیت نور تولیدی توسط پروژکتور ال ای دی، این نورافکن ها در کمتر از یک ثانیه به حداکثر میزان نور خود می‌رسند، در حالی که این زمان برای پروژکتورهای قدیمی متال هالید و گازی حدود ۵ دقیقه است!
مصرف پایین انرژی
پروژکتورهای ال ای دی (LED)، نسبت به پروژکتورهای قدیمی مانند گازی و متال هالید، تا ۸۰ درصد مصرف برق کمتری دارند، بنابراین در هزینه‌های مربوط به قبض برق صرفه جویی قابل‌توجهی می‌شود.
مدیریت حرارت و ایمنی بالا
یکی از مشخصات پروژکتور ال ای دی LED، دیودهای به کار رفته و قطعات الکترونیکی نیمه‌هادی هستند که مستقیما جریان برق را به انرژی نورانی تبدیل می‌کنند؛ این ویژگی باعث روشن شدن آنی پروژکتور پس از اتصال به برق می‌شود و مانند پروژکتورهای قدیمی نیازی به گرم شدن اولیه ندارند، همچنین مصرف برق بسیار پایین‌تری دارند. بنابراین، حرارت تولید شده توسط پروژکتور بسیار پایین است و از بروز آتش‌سوزی جلوگیری می‌شود. از طرفی، می‌توان پروژکتور ال ای دی را بلافاصله پس از خاموش کردن، دوباره روشن کرد؛ در حالی که پس از خاموش کردن پروژکتورهای قدیمی باید ابتدا صبر کرد تا پروژکتور خاموش شود و سپس دوباره آن را روشن کرد.
بازده نوری بالا
نسبت توان مصرفی به شار نور تولیدی را بازده نوری می‌گویند. شار نوری پروژکتور ال ای دی، نسبت به توان مصرفی آن بالاست. به طوری که یک پروژکتور ال ای دی ۴۰۰ وات، دارای شار نوری بالای ۴۸۰۰۰ لومن است و این میزان با گذشت زمان، تغییر محسوسی نمی‌کند؛ اما شار نوری یک پروژکتور متال هالید ۴۰۰ وات حدود ۳۶۰۰۰ لومن بوده، درخشش آن پایدار نیست و با گذشت ۶ ماه به زیر ۳۰۰۰۰ لومن می‌رسد.
زاویه تابش قابل تنظیم
زاویه تابش نور پروژکتور ال ای دی (LED) زاویه‌ای می‌باشد که خط عمود بر سطح پروژکتور با محور افقی می‌سازد و بر اساس این زاویه محل نصب پروژکتور مشخص می‌شود؛ دستک پروژکتور ال ای دی وظیفه‌ی تنظیم زاویه تابش را دارد.
به منظور تنظیم زاویه تابش نور ال ای دی ها، در ساختار پروژکتور ال ای دی، از لنز استفاده می‌شود که بر روی پاور ال ای دی قرار می‌گیرد. به طوری که اگر در مشخصات پروژکتور ال ای دی LED زاویه تابش ۶۰ درجه درج شده باشد، به این معناست که همه‌ی پاور ال ای دی های آن لنز ۶۰ درجه دارند. وجود این لنزها زاویه تابش را بین ۵ تا ۱۲۰ درجه می‌تواند تغییر دهد تا مناسب استفاده در شرایط و فضاهای مختلف باشند. اگر در ساختار پروژکتور از لنز استفاده نشود، زاویه تابش حدود ۱۶۰ تا ۱۷۰ درجه خواهد بود.
زاویه ی تابش نور پروژکتورهای ال ای دی در مدل های SMD و COB متفاوت است، به طور مثال پروژکتور سی او بی 200 وات با زاویه ی تابش 60 درجه برای محیط های کوچیکتر و پروژکتور اس ام دی 200 وات با زاویه تابش 150 درجه برای محیط های بزرگنر مناسب هستند.
کارکرد در بازه دمایی گسترده
به دلیل طراحی عالی و استفاده از مواد با کیفیت در تولید پروژکتور ال ای دی (LED)، این نورافکن ها می‌توانند در بازه دمایی گسترده ۳۰- تا ۶۰+ درجه سانتی‌گراد به کار خود ادامه دهند و دچار افت نوری نشوند. کارایی در بازه دمایی گسترده، یکی دیگر از مشخصات پروژکتور ال ای دی LED می‌باشد که این محصول روشنایی را مناسب استفاده در فضاهای روباز با شرایط کاری سخت می‌کند.
تنوع رنگ نور
پروژکتورهای ال ای دی (LED)، برخلاف پروژکتورهای گازی قدیمی، در انواع رنگ نور تولید می‌شوند، هرچند پروژکتور LED با رنگ‌های آبی، قرمز، سبز و … معمولا در زیباسازی فضا کاربرد دارند. غالبا برای مصارف گوناگون خانگی و صنعتی از پروژکتور ال ای دی آفتابی، مهتابی و یا طبیعی استفاده می‌شود.
انتخاب پروژکتور ال ای دی با رنگ نور مناسب بسیار مهم می‌باشد، زیرا رنگ نور بر روی جو فضا تاثیر چشمگیری دارد. رنگ نور با معیاری به نام دمای رنگ نور یا همان CCT (مخفف Color Correlated Temperature) سنجیده می‌شود و یکای آن کلوین (K) است.
رنگ مهتابی یا همان رنگ سفید با دمای رنگ نور بالاتر بین ۵۰۰۰K تا ۶۵۰۰K، نشان دهنده‌ی نوری سرد با آبی بیشتر است و انتخابی مناسب برای سوله‌ها و انبارها و مصارف امنیتی می‌باشد. در مقابل رنگ آفتابی یا همان رنگ زرد با دمای رنگ نور (CCT) پایین بین ۲۷۰۰K تا ۳۰۰۰K، رنگ نوری گرم دارد و احساس صمیمیت را القا می‌کند، بنابراین در نورپردازی رستوران‌ها، باغ‌ها و ویلاها کاربرد دارد. در نهایت نور طبیعی با دمای رنگ نور ۴۰۰۰K برای تامین روشنایی فضاهای کاری مناسب است.
نوع پروژکتور ال ای دی (LED)
در ساختار پروژکتور ای ال ای دی (LED) از دیودهای ال ای دی یا همان دیود ساطع‌کننده‌ی نور استفاده می‌شود؛ پروژکتورهای ال ای دی، بر اساس تکنولوژی ساخت ال ای دی ها، به دو نوع پروژکتور SMD و پروژکتور COB تقسیم می‌شوند.
پروژکتور SMD (مخفف Surface Mounted Device)، پروژکتور ال ای دی است که در آن تراشه‌های مسطح شده‌ی ال ای دی به کمک فناوری نصب سطحی بر روی صفحه‌ای که بستر چیپ‌هاست، لحیم می‌شوند و هیچ نیروی انسانی در این کار نقشی ندارد. پس از پروژکتورهای SMD، پروژکتور COB وارد بازار شد که در آن چیپ ال ای دی مستقیم روی برد قرار می‌گیرد و نور با کیفیت‌تر و متمرکزتری ایجاد می‌کند. زاویه تابش در پروژکتور SMD گسترده‌تر است و تا ۱۲۰ درجه می‌رسد، در حالی که پروژکتور COB زاویه تابش محدودتر و زیر ۹۰ درجه دارد. همچنین پروژکتور COB، به دلیل قدرت پرتاب بالای نور، برای استفاده در ارتفاعات مناسب تر است.
از نظر محل نصب، پروژکتورهای ال ای دی (LED) می‌تواند روی سقف یا دیوار قرار گیرد، بدیهی است برای نصب پروژکتور ال ای دی در فضاهای سرپوشیده با سقف بلند از نوع سقفی استفاده شود.
و در آخر پروژکتور ال ای دی می‌تواند انرژی مورد نیاز خود را از برق ۲۲۰ ولت شهری و یا انرژی خورشید بگیرد. در شرایطی که منبع تغذیه برق شهر است، پس از خرید پروژکتور ال ای دی، هزینه‌ای برای نصب و برق‌کشی آن باید در نظر گرفت. در صورت بالا بودن هزینه‌ی کابل‌کشی و در دسترس بودن نور خورشید (فضاهای روباز)، می‌توان از پروژکتور خورشیدی استفاده کرد.
عدم انتشار امواج مضر
از دیگر مشخصات پروژکتور ال ای دی LED می‌توان به عدم ایجاد امواج فرابنفش و مادون قرمز اشاره کرد. همچنین نور تولیدی توسط این نورافکن ال ای دی، حشرات را به خود جذب نمی‌کند.
دوستدار محیط زیست
پروژکتور ال ای دی (LED) حاوی مواد مضر مانند جیوه نمی‌باشد و از این نظر تهدیدی برای محیط زیست ایجاد نمی‌کند. از طرفی با مصرف پایین انرژی به حفظ محیط زیست کمک می‌کند.
سخن پایانی
در این مقاله به طور مفصلمشخصات پروژکتور ال ای دی LED را بررسی کردیم. ویژگی‌های برجسته‌ای نظیر مصرف پایین انرژی انرژی تا ۸۰ درصد، نزدیک بودن توان مصرفی به توان اسمی، مقاومت در برابر عوامل بیرونی مانند رطوبت، باران اسیدی، برف، حشرات و …، کیفیت نور بالا با شاخص نمود رنگ بالای ۹۰، زاویه پخش نور قابل تنظیم، تنوع رنگ نور، بازده نوری بالا، عدم ایجاد امواج فرابنفش و مادون قرمز و استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته‌ی LED، SMD و COB و … باعث شده‌اند تا رقبای پروژکتورهای ال ای دی (LED) در بازار از میان بروند.